Elektryk Inowłódz
DARMOWA WYCENA NA PRZEGLĄD INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ Inowłódz

Przegląd instalacji elektrycznej to okresowa kontrola stanu technicznego domowej lub budynkowej sieci elektrycznej, wykonywana przez uprawnionego elektryka. Taki przegląd jest nie tylko obowiązkowy z mocy prawa, ale przede wszystkim ma zapewnić bezpieczeństwo – zapobiegać awariom, pożarom i porażeniom prądem. Poniżej przedstawiamy kompletny poradnik w formie pytań i odpowiedzi, który wyjaśnia wszystkie aspekty przeglądów instalacji elektrycznej. Informacje pogrupowaliśmy tematycznie, tak aby właściciele domów jednorodzinnych, mieszkań w budynkach wielorodzinnych, a także zarządcy budynków komercyjnych i instytucjonalnych znaleźli interesujące ich szczegóły.

Obowiązek i częstotliwość przeglądów instalacji elektrycznej

Czy przegląd instalacji elektrycznej jest obowiązkowy?

Tak – zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa budowlanego, przeprowadzanie okresowego przeglądu instalacji elektrycznej jest wymagane we wszystkich rodzajach obiektów budowlanych. Dotyczy to zarówno domów jednorodzinnych i budynków wielorodzinnych, jak i obiektów komercyjnych czy użyteczności publicznej.

Przepisy nakładają na właściciela lub zarządcę budynku obowiązek sprawdzania stanu technicznego instalacji elektrycznej oraz instalacji odgromowej co najmniej raz na pięć lat. Co istotne, domy jednorodzinne nie są wyłączone z tego obowiązku – jedynie nie podlegają obowiązkowi corocznej ogólnej kontroli technicznej budynku. Natomiast pięcioletni przegląd instalacji elektrycznej dotyczy ich w pełnym zakresie.

Czy w mieszkaniu w bloku trzeba wykonywać przegląd instalacji elektrycznej?

Tak. W przypadku budynków wielorodzinnych, takich jak bloki mieszkalne, odpowiedzialność za wykonanie przeglądu instalacji elektrycznej spoczywa na właścicielu lub zarządcy budynku – może to być spółdzielnia mieszkaniowa, wspólnota lub inny podmiot administrujący obiektem. Oznacza to, że co 5 lat administracja powinna zlecić przegląd instalacji elektrycznej osobie posiadającej odpowiednie uprawnienia – kontrola obejmuje zarówno części wspólne budynku, jak i instalacje znajdujące się w lokalach mieszkalnych.

Mieszkańcy są zobowiązani umożliwić dostęp do gniazd, rozdzielni i urządzeń elektrycznych w swoich mieszkaniach podczas przeglądu. Choć właściciel lokalu nie musi samodzielnie organizować takiej kontroli, ma obowiązek dopilnować, by zarządca budynku zrealizował ją zgodnie z wymogami prawa. Warto także pamiętać, że wszelkie modyfikacje instalacji elektrycznej w obrębie mieszkania muszą być wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami – okresowy przegląd może ujawnić nieprawidłowości również w tym zakresie.

Co ile lat należy przeprowadzać przegląd instalacji elektrycznej?

Tzw. pięcioletni przegląd instalacji elektrycznej powinien być realizowany przynajmniej raz na 5 lat. Taki termin wynika z zapisów Prawa budowlanego, które określa maksymalny dopuszczalny odstęp pomiędzy kolejnymi kontrolami. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by wykonywać je częściej – w niektórych przypadkach może to być wręcz zalecane.

Dotyczy to szczególnie budynków, w których występuje zwiększone ryzyko pożaru, jak szkoły, urzędy, hale przemysłowe czy magazyny – w takich obiektach częstą praktyką jest coroczne sprawdzanie stanu instalacji. Również tam, gdzie instalacja narażona jest na trudne warunki, np. wysoki poziom wilgoci, duże zapylenie, silne drgania lub intensywne obciążenia, warto rozważyć częstsze kontrole. W przypadku typowych budynków mieszkalnych oraz większości innych obiektów, minimalny wymagany ustawowo okres to 5 lat.

Okres pięcioletni liczony jest od daty wykonania ostatniego przeglądu. Ustawodawca nie wskazuje konkretnej pory roku, w której kontrola powinna się odbywać, jednak praktyka pokazuje, że optymalnym momentem jest wiosna – po zimie łatwiej zauważyć ewentualne uszkodzenia wynikające z działania niekorzystnych warunków atmosferycznych. Należy pamiętać, by nie przekroczyć wyznaczonego terminu – w razie uchybień inspektor nadzoru budowlanego może nałożyć karę za brak aktualnej kontroli.

Co grozi za brak przeglądu instalacji elektrycznej?

Zaniechanie obowiązkowego przeglądu instalacji elektrycznej stanowi naruszenie przepisów Prawa budowlanego. W przypadku stwierdzenia takiego uchybienia, właściciel lub zarządca budynku może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Inspektor nadzoru budowlanego ma prawo nałożyć grzywnę sięgającą nawet 5 tysięcy złotych za niewykonanie wymaganej kontroli. Mandat lub kara finansowa może być wynikiem kontroli przeprowadzonej przez odpowiednie organy nadzoru.

W skrajnych przypadkach, gdy w wyniku braku przeglądu dojdzie do poważnego zdarzenia – jak pożar czy porażenie prądem – właściciel może zostać oskarżony o rażące niedbalstwo. Taka sytuacja może skutkować nie tylko grzywną, ale również ograniczeniem wolności lub nawet karą więzienia do jednego roku.

Warto też mieć na uwadze, że brak aktualnego przeglądu to nie tylko kwestia odpowiedzialności wobec państwa. W razie szkody spowodowanej niesprawną instalacją elektryczną, towarzystwo ubezpieczeniowe może odmówić wypłaty odszkodowania, jeśli właściciel nie dopełnił obowiązku przeprowadzenia okresowej kontroli.

Szerzej temat ten omówimy w dalszej części poradnika (zob. sekcja Przegląd instalacji elektrycznej a ubezpieczenie). W skrócie: unikanie obowiązkowych przeglądów naraża nie tylko na wysokie grzywny, ale również na poważne straty finansowe i odpowiedzialność karną. Warto więc zadbać o regularne i terminowe kontrole instalacji – to inwestycja w bezpieczeństwo i spokój.

Zakres i przebieg przeglądu instalacji elektrycznej

Na czym polega przegląd instalacji elektrycznej? Jak wygląda taka kontrola?

Przegląd instalacji elektrycznej składa się z dwóch podstawowych części: oceny wizualnej oraz pomiarów wykonywanych za pomocą specjalistycznych urządzeń. Na początku elektryk przeprowadza oględziny, czyli dokonuje wizualnej inspekcji dostępnych elementów instalacji. Sprawdzeniu podlegają m.in. rozdzielnica (tablica rozdzielcza), wyłączniki nadprądowe i różnicowoprądowe, gniazda elektryczne, włączniki, puszki instalacyjne oraz odsłonięte przewody.

Podczas tej fazy kontroler zwraca uwagę na wszelkie ślady uszkodzeń – takich jak przegrzania, nadpalenia, luźne styki, korozję czy pęknięcia. Ocenia także, czy instalacja jest wykorzystywana zgodnie z obowiązującymi normami, np. czy nie dokonano nieautoryzowanych przeróbek, czy osprzęt ma odpowiednią klasę ochrony (zwłaszcza w wilgotnych pomieszczeniach) oraz czy oznaczenia przewodów i zabezpieczeń są nadal czytelne.

Oględziny zwykle przeprowadza się przy odłączonym zasilaniu, aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno osobie kontrolującej, jak i używanemu sprzętowi pomiarowemu.

Po zakończeniu oględzin przystępuje się do etapu pomiarów elektrycznych, które przeprowadza się przy użyciu specjalistycznych urządzeń pomiarowych. W trakcie okresowego przeglądu wykonuje się zestaw testów mających na celu ocenę stanu technicznego oraz bezpieczeństwa instalacji elektrycznej. Osoba wykonująca kontrolę powinna wykonać co najmniej następujące czynności:

• Weryfikacja ciągłości przewodów ochronnych i wyrównawczych – sprawdzenie to pozwala upewnić się, że przewody odpowiedzialne za uziemienie są w pełni sprawne i nieprzerwane.

• Pomiar rezystancji izolacji poszczególnych obwodów – zbyt niska wartość może wskazywać na uszkodzenie przewodów lub degradację izolacji, co niesie ryzyko zwarć i porażeń.

• Ocena skuteczności ochrony przeciwporażeniowej – obejmuje m.in. testy działania wyłączników różnicowoprądowych (czy odpowiednio reagują na niewielki prąd upływu) oraz pomiar impedancji pętli zwarciowej, który pozwala stwierdzić, czy zabezpieczenia zadziałają w razie zwarcia.

• Pomiar rezystancji uziemienia – jeśli w budynku znajduje się instalacja odgromowa lub uziomy ochronne, należy sprawdzić, czy ich rezystancja nie przekracza dopuszczalnych norm i zapewnia skuteczne odprowadzenie prądu do ziemi.

• Sprawdzenie działania urządzeń elektrycznych – kontrola obejmuje np. testy wyłączników, przekaźników, kontrolerów kolejności faz czy systemów alarmowych i przeciwpożarowych, jeżeli stanowią część instalacji.

Taki zestaw pomiarów pozwala dokładnie ocenić, czy instalacja działa poprawnie i czy nie stwarza zagrożenia dla użytkowników budynku.

Zakres przeprowadzanych pomiarów może być rozszerzony w zależności od rodzaju i przeznaczenia budynku. Na przykład w zakładach przemysłowych dodatkowo sprawdza się poprawność kolejności faz, natomiast w strefach zagrożonych wybuchem wykonuje się kontrolę pod kątem iskrobezpieczeństwa. W przypadku typowych budynków mieszkalnych standardowy przegląd koncentruje się na dokładnym sprawdzeniu wszystkich obwodów oraz gniazd elektrycznych zgodnie z opisanymi wcześniej parametrami. Wszystkie wyniki przeprowadzonych testów i pomiarów są dokumentowane przez elektryka w formie protokołu kontrolnego.

Warto zaznaczyć, że obowiązkowy przegląd instalacji elektrycznej obejmuje również ocenę stanu instalacji odgromowej (piorunochronnej), o ile taka znajduje się na budynku. Kontrola ta polega m.in. na sprawdzeniu przewodów odprowadzających, zwodów dachowych oraz uziemienia – szuka się uszkodzeń mechanicznych, korozji, przerw w połączeniach. Dodatkowo mierzy się rezystancję uziomu odgromowego.

Wszystkie te działania są wymagane przez przepisy – ustawodawca jasno określa, że kontrola przeprowadzana co pięć lat musi objąć instalację elektryczną i odgromową w zakresie: ciągłości połączeń, stanu osprzętu i zabezpieczeń, skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, wartości rezystancji izolacji przewodów oraz jakości uziemień.

Mówiąc krótko, celem takiej kontroli jest potwierdzenie, że instalacja elektryczna wraz z systemem uziemienia i instalacją odgromową spełnia wymagania bezpieczeństwa i nadaje się do dalszego użytkowania.

Przebieg przeglądu najczęściej wygląda następująco: po ustaleniu terminu wizyty elektryk przyjeżdża na miejsce z własnym zestawem narzędzi i przyrządów pomiarowych. Na początku zwykle zadaje właścicielowi lub zarządcy kilka pytań dotyczących stanu instalacji – czy występowały jakiekolwiek problemy, czy były wykonywane przeróbki oraz czy dostępna jest dokumentacja techniczna.

Następnie specjalista rozpoczyna oględziny: przechodzi przez budynek, otwiera rozdzielnicę, zagląda do pomieszczeń, sprawdza gniazdka, oprawy oświetleniowe i dostępne elementy instalacji na zewnątrz – w tym przyłącze, licznik (jeśli jest dostępny) oraz uziomy.

Po etapie oględzin przechodzi do części pomiarowej. Korzystając z odpowiednich mierników – takich jak tester rezystancji izolacji, miernik impedancji pętli zwarciowej, tester wyłączników różnicowoprądowych czy omomierz do badania ciągłości przewodów – wykonuje pomiary na wszystkich liniach i obwodach instalacji. Może to wymagać chwilowego odłączenia zasilania w niektórych częściach obiektu.

Właściciel nie musi uczestniczyć w samych pomiarach, ale powinien zapewnić dostęp do wszystkich gniazd i urządzeń – np. odsuwając meble, które je zasłaniają.

Po zakończeniu przeglądu elektryk omawia wyniki: informuje, czy instalacja działa prawidłowo, czy też wykryto nieprawidłowości wymagające interwencji. Sporządza również pisemny protokół, który dokumentuje wykonane czynności – więcej informacji na jego temat znajduje się w kolejnych częściach poradnika.

Jeśli zostaną wykryte poważne usterki zagrażające bezpieczeństwu, elektryk może zarekomendować natychmiastowe wyłączenie fragmentu instalacji do czasu naprawy. Na szczęście w zdecydowanej większości przypadków kontrola kończy się drobnymi uwagami, np. koniecznością dokręcenia połączeń czy wymiany zużytego gniazda – takie poprawki warto wykonać bez zwłoki.

Jak przygotować się do przeglądu instalacji elektrycznej w domu?

Aby przegląd przebiegł bez zakłóceń, warto wcześniej zadbać o kilka istotnych kwestii. Najważniejsze to zapewnienie elektrykowi swobodnego dostępu do wszystkich istotnych elementów instalacji. Upewnij się, że gniazdka nie są zasłonięte meblami lub zabudową – konieczne będzie podłączenie do nich urządzeń pomiarowych. Sprawdź również, czy rozdzielnica (tablica z bezpiecznikami) nie jest zastawiona – powinna być łatwo dostępna na czas kontroli.

Jeśli w budynku znajduje się instalacja odgromowa, przygotuj dostęp do miejsc, gdzie zamontowane są zaciski kontrolne uziemienia – zwykle znajdują się one w piwnicy lub przy ścianie budynku na zewnątrz (złącze kontrolne). Dodatkowym atutem będzie posiadanie dokumentacji instalacji elektrycznej – projektu, schematów czy protokołów z wcześniejszych przeglądów. Choć nie jest to wymagane, może znacznie ułatwić elektrykowi identyfikację obwodów i punktów pomiarowych.

W przypadku gdy w domu znajdują się urządzenia o dużym poborze mocy – jak płyta indukcyjna, system ogrzewania elektrycznego, pompa ciepła czy rozbudowana instalacja fotowoltaiczna – warto uprzedzić o tym elektryka. Zwróci on szczególną uwagę na te elementy podczas oceny obciążalności obwodów.

Przegląd najlepiej zaplanować na dzień, kiedy domownicy będą mogli znieść krótkie przerwy w zasilaniu – niektóre pomiary, np. rezystancji izolacji, wymagają odłączenia prądu na kilka minut. Może to skutkować zresetowaniem zegarów w kuchence, routera czy innego sprzętu, ale zwykle nie trwa długo.

Podsumowując: przygotuj dom, zapewniając dostęp do wszystkich elementów instalacji, poinformuj domowników o możliwych przerwach w dostawie prądu i – jeśli posiadasz – przygotuj dokumentację. Resztą zajmie się elektryk, a dobre przygotowanie znacząco usprawni cały proces kontroli.

Protokół z przeglądu instalacji elektrycznej

Co powinien zawierać protokół z kontroli instalacji elektrycznej?

Po zakończeniu przeglądu instalacji elektrycznej niezbędne jest przygotowanie pisemnego protokołu przez osobę przeprowadzającą kontrolę. Dokument ten stanowi oficjalny dowód wykonania przeglądu oraz zawiera jego szczegółowe wyniki. Standardowo protokół obejmuje podstawowe dane, takie jak: data przeprowadzenia kontroli, ocena stanu instalacji wraz z wynikami wszystkich pomiarów, a także opis zakresu przeglądu – zarówno instalacji elektrycznej, jak i odgromowej (jeśli taka jest obecna w budynku).

Każdy taki dokument powinien zawierać również dane osoby uprawnionej do wykonania kontroli – imię i nazwisko elektryka oraz jego podpis, wraz z numerem uprawnień SEP lub numerem uprawnień budowlanych.

Mówiąc wprost, poprawnie sporządzony protokół powinien jasno wskazywać: kto wykonał kontrolę, kiedy została przeprowadzona, co dokładnie sprawdzono oraz jakie są wyniki. W praktyce zawiera on m.in.:

• Informacje identyfikujące obiekt – czyli adres nieruchomości, numer lokalu lub nazwa obiektu, jeśli taka istnieje.

• Dane właściciela lub zarządcy – imię i nazwisko osoby fizycznej lub pełna nazwa firmy bądź instytucji będącej właścicielem budynku.

• Dane wykonawcy przeglądu – imię i nazwisko kontrolera (lub nazwa firmy), jego kwalifikacje zawodowe (np. numer świadectwa SEP lub numer uprawnień budowlanych w specjalności instalacyjnej) oraz podpis.

• Data wykonania przeglądu – czyli dokładny dzień, miesiąc i rok przeprowadzenia kontroli.

• Zakres przeprowadzonej kontroli – informacja, że przegląd objął instalację elektryczną, a jeśli dotyczy – także odgromową. Wymienia się też, jakie działania wykonano: oględziny, pomiary, testy.

• Wyniki pomiarów i ustalenia – podaje się konkretne wartości uzyskane podczas pomiarów (np. rezystancja izolacji obwodów w MΩ, impedancja pętli zwarcia, czasy zadziałania wyłączników różnicowoprądowych, rezystancja uziemień). Jeżeli wszystkie wyniki mieszczą się w dopuszczalnych normach, protokół powinien to jednoznacznie stwierdzać.

• Wykryte usterki lub nieprawidłowości – jeżeli podczas przeglądu stwierdzono jakiekolwiek braki techniczne, są one opisane w formie listy. Przykłady: „niepodłączony przewód ochronny w gnieździe kuchennym”, „brak ciągłości uziemienia przy zacisku bednarki”, „uszkodzony bezpiecznik w rozdzielnicy piwnicznej”.

• Zalecenia i terminy ich wykonania – dla każdej nieprawidłowości powinno zostać wskazane, jakie działania należy podjąć i w jakim czasie. Błędów drobnych można się pozbyć od razu, poważniejsze naprawy mogą wymagać osobnej wizyty elektryka.

• Termin kolejnej kontroli – często na końcu protokołu wpisuje się sugerowaną datę następnego przeglądu, zazwyczaj pięć lat od daty obecnej kontroli, o ile przepisy nie wymagają wcześniejszego terminu.

Tak opracowany dokument ma kluczowe znaczenie zarówno dla właściciela, jak i w razie kontroli organów nadzoru czy procedur ubezpieczeniowych.

Do protokołu z przeglądu instalacji elektrycznej mogą być dołączone dodatkowe dokumenty. Najczęściej spotykanym załącznikiem jest kopia uprawnień osoby wykonującej kontrolę – na przykład kserokopia świadectwa kwalifikacyjnego SEP lub decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych. Tego typu załączniki są szczególnie przydatne, gdy protokół ma być przedłożony w procesie sprzedaży nieruchomości albo przed ubezpieczycielem – kompletna dokumentacja potwierdzająca kompetencje kontrolera zwiększa jej wiarygodność.

Zdarza się również, że do protokołu dołączany jest uproszczony plan instalacji elektrycznej z zaznaczonymi obwodami i punktami pomiarowymi. Niektórzy elektrycy przygotowują taki schemat poglądowy, który może być pomocny przy przyszłych przeglądach lub ewentualnych naprawach.

Ważne: protokół z przeglądu należy przechowywać w bezpiecznym miejscu. Dla właściciela budynku to kluczowy dokument, potwierdzający spełnienie obowiązku wynikającego z Prawa budowlanego. W przypadku kontroli ze strony nadzoru budowlanego lub przy ubieganiu się o wypłatę odszkodowania z polisy ubezpieczeniowej, protokół może mieć decydujące znaczenie.

Jeżeli przegląd elektryczny wykonywany jest jako część kompleksowego pięcioletniego przeglądu technicznego budynku (wraz z oceną stanu konstrukcji, instalacji gazowej, przewodów kominowych itp.), protokół dotyczący instalacji elektrycznej najczęściej dołączany jest do zbiorczego dokumentu opisującego wyniki całej okresowej kontroli obiektu.

Czy można znaleźć wzór protokołu przeglądu instalacji elektrycznej?

W sieci można znaleźć wiele przykładów protokołów kontroli instalacji elektrycznej, często dostępnych w formatach PDF lub DOC. Takie wzory przygotowywane są m.in. przez organizacje branżowe czy firmy prowadzące szkolenia dla elektryków. Jeśli chcesz zobaczyć, jak wygląda typowy protokół, możesz bez problemu znaleźć przykładowy formularz w internecie.

Warto jednak podkreślić, że nie musisz sam tworzyć ani wypełniać takiego dokumentu. Obowiązek sporządzenia protokołu leży po stronie elektryka wykonującego przegląd. To on powinien dysponować odpowiednim wzorem i na jego podstawie wprowadzić dane z przeprowadzonej kontroli. Twoim zadaniem jako właściciela budynku jest jedynie upewnienie się, że po zakończeniu przeglądu otrzymasz podpisany protokół z kompletem niezbędnych informacji. Jeśli dokument będzie niepełny lub niezrozumiały, masz prawo poprosić o jego uzupełnienie lub poprawienie – protokół musi być rzetelny i czytelny.

W sytuacjach takich jak zawieranie umowy ubezpieczeniowej na dom czy odbiór techniczny nowego budynku, przedstawienie aktualnego protokołu z przeglądu instalacji może być wymagane. W takich przypadkach zazwyczaj wystarczy standardowy dokument sporządzony przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami. Nie istnieje jeden oficjalny wzór urzędowy – ważne, by dokument zawierał wszystkie istotne dane i był podpisany przez elektryka wraz z podaniem jego kwalifikacji. Jeżeli towarzystwo ubezpieczeniowe oferuje własny formularz, można poprosić elektryka o jego wypełnienie, choć w praktyce rzadko jest to konieczne – najczęściej akceptowane są ogólne wzory zgodne z przepisami.

Podsumowując: protokół z przeglądu powinien w przejrzysty sposób dokumentować przebieg kontroli i jej wyniki. Jego posiadanie jest równie istotne, jak samo wykonanie przeglądu – bez niego trudno będzie udowodnić, że obowiązek został należycie spełniony.

Koszty przeglądu instalacji elektrycznej

Ile kosztuje przegląd instalacji elektrycznej w domu lub mieszkaniu?

Cena przeglądu instalacji elektrycznej uzależniona jest od wielu czynników, w tym przede wszystkim od rodzaju i powierzchni budynku, liczby punktów pomiarowych, zakresu wykonywanych badań oraz lokalizacji. W przypadku standardowego domu jednorodzinnego kompleksowy przegląd wraz z pełną dokumentacją zazwyczaj kosztuje od 800 do 1500 zł. Różnice w cenie wynikają m.in. z rozmiaru i skomplikowania instalacji – niewielki dom z kilkoma obwodami będzie tańszy w kontroli niż większy budynek wyposażony np. w instalację fotowoltaiczną, pompę ciepła czy systemy inteligentnego zarządzania.

Jeśli chodzi o lokale w blokach mieszkalnych, koszt jednostkowy przeglądu bywa niższy. Gdy właściciel mieszkania zleca przegląd indywidualnie (np. w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia lub po przeprowadzonym remoncie), ceny zaczynają się od około 300–500 zł dla małych mieszkań (20–40 m²). W przypadku mieszkań średniej wielkości (50–70 m²) koszt zwykle mieści się w przedziale 400–600 zł, a w przypadku dużych apartamentów może wzrosnąć do 700–900 zł.

W budynkach wielorodzinnych przeglądy często organizowane są zbiorczo przez administrację lub wspólnotę mieszkaniową. W takich sytuacjach koszt rozkładany jest na wszystkich lokatorów – przykładowo, może to być opłata w wysokości 50–400 zł za lokal, finansowana z czynszu lub funduszu remontowego.

W przypadku budynków komercyjnych i instytucjonalnych (np. biura, szkoły, sklepy, hale produkcyjne) koszt przeglądu ustalany jest indywidualnie. Firmy świadczące takie usługi często stosują rozliczenie za punkt elektryczny (czyli np. kilkanaście złotych za jedno gniazdo, oprawę lub obwód) lub według stawki godzinowej. Szacunkowo, kontrola instalacji w przeciętnym biurze czy sklepie może kosztować kilkaset złotych, natomiast w przypadku dużych obiektów przemysłowych, takich jak hale produkcyjne, koszty mogą sięgać nawet kilku tysięcy złotych – w zależności od rozmiaru i złożoności instalacji.

W niektórych przypadkach można spotkać się z cennikami, które podają ceny jednostkowe za konkretne rodzaje pomiarów. Przykładowo: sprawdzenie jednej pętli zwarciowej może kosztować od 10 do 50 zł, pomiar rezystancji izolacji dla jednego obwodu – 10–50 zł, a test działania pojedynczego wyłącznika różnicowoprądowego – 20–50 zł. Całkowity koszt przeglądu liczony jest wtedy jako suma poszczególnych pozycji. Przedstawione ceny są tylko przykładowe.

W praktyce jednak większość wykonawców ustala cenę ryczałtową za cały przegląd po wcześniejszym ustaleniu jego zakresu. Dlatego warto zawsze zapytać o dokładną wycenę przed zleceniem usługi – najlepiej porównać kilka ofert od różnych fachowców, aby świadomie wybrać najbardziej korzystną opcję.

Na ostateczną cenę wpływa również lokalizacja – w dużych aglomeracjach stawki mogą być wyższe niż na terenach mniej zurbanizowanych. Dodatkowo może zostać naliczona opłata za dojazd, zwłaszcza jeśli budynek znajduje się w znacznym oddaleniu od miasta. Niektóre firmy oferują też pakiety przeglądów technicznych – np. łącząc kontrolę instalacji elektrycznej z gazową lub kominiarską – co często wychodzi taniej niż zamawianie każdej usługi oddzielnie.

Podsumowanie: koszt okresowego przeglądu instalacji elektrycznej zazwyczaj wynosi kilkaset złotych, choć w przypadku dużych lub bardziej złożonych instalacji może przekroczyć 1000 zł. Ponieważ obowiązek ten dotyczy jedynie raz na pięć lat, w przeliczeniu na rok jest to niewielki wydatek.

Biorąc pod uwagę znaczenie sprawnej instalacji dla bezpieczeństwa domowników oraz potencjalne straty finansowe w przypadku awarii czy pożaru, koszt przeglądu jest relatywnie niski. Dlatego nie warto szukać oszczędności kosztem jakości – najlepiej wybrać doświadczonego, uprawnionego elektryka, nawet jeśli jego usługa jest nieco droższa. Kluczowe jest, by przegląd został wykonany rzetelnie, a protokół był kompletny i zgodny z wymaganiami.

Czy elektryk pobiera dodatkową opłatę za protokół z przeglądu?

W większości przypadków sporządzenie protokołu stanowi integralną część usługi i nie wiąże się z dodatkowymi kosztami. Profesjonalny elektryk, po wykonaniu wszystkich niezbędnych pomiarów, powinien przekazać klientowi protokół w ramach ustalonej ceny – to standardowa praktyka.

Mimo to, przed zleceniem warto upewnić się, że zaproponowana kwota obejmuje zarówno przegląd, jak i pełną dokumentację. Zdarza się bowiem, że niektórzy wykonawcy oferują tańsze przeglądy w ograniczonym zakresie (np. tylko oględziny bez pomiarów i bez protokołu), natomiast pełna usługa z pomiarami i dokumentacją jest wyceniana osobno. Dlatego dobrze jest od początku doprecyzować, że chodzi o przegląd okresowy zakończony oficjalnym, pisemnym protokołem.

W kontekście ubezpieczenia nieruchomości (co omawiamy dalej w poradniku) protokół odgrywa kluczową rolę – bez niego nawet wykonane pomiary nie mają formalnej wartości. To właśnie ten dokument stanowi potwierdzenie spełnienia obowiązku wynikającego z przepisów.

Zwyczajowo elektryk przekazuje protokół w dwóch egzemplarzach – jeden dla właściciela nieruchomości, drugi do celów administracyjnych lub dla ubezpieczyciela. Warto dopilnować, by dokument był kompletny i zawierał wszystkie wymagane dane.

Przegląd instalacji elektrycznej a ubezpieczenie

Czy ubezpieczenie domu wymaga posiadania przeglądu instalacji elektrycznej?

Większość ubezpieczycieli działających na polskim rynku oczekuje, że właściciele domów i mieszkań będą przestrzegać obowiązków wynikających z Prawa budowlanego – w tym także przeprowadzania okresowych przeglądów instalacji. Chociaż podczas zawierania umowy ubezpieczenia nieruchomości rzadko wymaga się okazania protokołów z kontroli, to zapis o konieczności ich wykonywania zazwyczaj znajduje się w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU).

W dokumentach OWU często pojawia się zapis w stylu: „Ubezpieczający ma obowiązek użytkować i utrzymywać budynek zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa budowlanego”. Taki zapis oznacza, że brak dopełnienia wymogów – na przykład niewykonanie obowiązkowego przeglądu instalacji – może mieć poważne konsekwencje. W przypadku szkody, która wynika z takiego zaniedbania, ubezpieczyciel ma prawo odmówić wypłaty odszkodowania lub znacząco je pomniejszyć.

Więcej informacji znajdziesz w poradniku o ubezpieczeniach i przeglądach.

W praktyce kluczowym momentem okazuje się chwila wystąpienia szkody. Jeśli dojdzie na przykład do pożaru spowodowanego zwarciem w instalacji elektrycznej, ubezpieczyciel niemal na pewno sprawdzi, czy instalacja była właściwie serwisowana. Brak ważnego przeglądu może zostać potraktowany jako rażące niedbalstwo właściciela, co daje firmie ubezpieczeniowej podstawę do odmowy wypłaty świadczenia. Niestety, takie sytuacje naprawdę się zdarzają. 

Z perspektywy właściciela nieruchomości polisa nie gwarantuje więc pełnej ochrony, jeśli nie przestrzega on obowiązków wynikających z przepisów oraz warunków OWU. Ubezpieczyciel może odmówić pokrycia szkód nie tylko przy pożarze, ale również w przypadku strat powstałych w wyniku przepięcia lub uderzenia pioruna – zwłaszcza gdy okaże się, że instalacja odgromowa nie była objęta aktualną kontrolą.

Owszem, niektóre towarzystwa ubezpieczeniowe w materiałach promocyjnych deklarują, że wypłacą odszkodowanie nawet w przypadku braku przeglądu, lub pomniejszą je jedynie częściowo – jednak należy podchodzić do takich deklaracji bardzo ostrożnie. Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie ale brak aktualnych przeglądów niemal zawsze stawia klienta w bardzo trudnej sytuacji.

Czy ubezpieczyciel poprosi o protokół przeglądu?

Przy zawieraniu umowy ubezpieczenia domu zazwyczaj nie trzeba przedstawiać żadnych protokołów. Klient podpisuje jednak oświadczenie, że zna swoje obowiązki i będzie ich przestrzegać. W przypadku nowego budynku, w trakcie jego ubezpieczania, firma może poprosić o dokumentację potwierdzającą odbiór techniczny, w tym również pierwszą kontrolę instalacji.

Natomiast po wystąpieniu szkody – zwłaszcza jeśli dotyczy ona instalacji – ubezpieczyciel prawie na pewno zażąda okazania protokołu z ostatniego przeglądu. Jeśli go nie posiadamy, może to znacząco utrudnić, a nawet uniemożliwić uzyskanie odszkodowania. Dlatego tak ważne jest regularne przeprowadzanie przeglądów i staranne przechowywanie dokumentacji.

Uprawnienia i wykonawcy przeglądu

Kto może wykonać przegląd instalacji elektrycznej? Jakie uprawnienia musi mieć elektryk?

Kontrola stanu technicznego instalacji elektrycznej może być przeprowadzona wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Prawo budowlane wskazuje dwie grupy specjalistów uprawnionych do wykonywania okresowych kontroli: osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej (elektrycznej) oraz osoby posiadające kwalifikacje do dozoru i eksploatacji urządzeń oraz instalacji elektrycznych.

W praktyce oznacza to, że przeglądu może dokonać np. inżynier elektryk z uprawnieniami budowlanymi, ale równie często (szczególnie w budynkach mieszkalnych) kontrolę wykonuje elektryk posiadający świadectwo kwalifikacyjne SEP (Stowarzyszenia Elektryków Polskich) z grupy G1, z uprawnieniami w zakresie eksploatacji (E) i dozoru (D).

Mówiąc prościej – osoba przeprowadzająca przegląd powinna mieć dokumenty potwierdzające jej uprawnienia do wykonywania pomiarów i oceny stanu instalacji elektrycznych. Minimalnym wymogiem są ważne kwalifikacje SEP kategorii E i D do 1 kV. To właśnie uprawnienia dozoru (D) uprawniają do kontroli instalacji u osób trzecich. Elektrycy z takimi uprawnieniami często posługują się określeniem „osoba z uprawnieniami SEP do pomiarów”. Alternatywnie, kontrolę może przeprowadzić osoba posiadająca uprawnienia budowlane w specjalności elektrycznej – wówczas musi być wpisana do Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa i posiadać odpowiednią decyzję administracyjną. Oba rodzaje uprawnień są uznawane prawnie i w pełni wystarczające.

Ważne jest również to, by uprawnienia były aktualne. Świadectwa SEP wydawane są na 5 lat, dlatego osoba wykonująca przegląd powinna mieć ważny dokument – klient ma pełne prawo poprosić o jego okazanie. Inżynierowie z uprawnieniami budowlanymi muszą z kolei mieć aktualne zaświadczenie o przynależności do izby zawodowej, co potwierdza ważność ich kwalifikacji. Informacje o posiadanych uprawnieniach kontroler wpisuje do protokołu z przeglądu – to niezbędny element dokumentu, który nadaje mu moc prawną.

Uwaga: Zlecając wykonanie przeglądu, właściciel lub zarządca budynku powinien upewnić się, że wybrany wykonawca rzeczywiście posiada odpowiednie uprawnienia. Przegląd wykonany przez osobę nieuprawnioną jest nieważny i nie spełnia wymogów określonych w przepisach – co więcej, taka osoba może ponieść odpowiedzialność karną.

Zgodnie z art. 91 Prawa budowlanego, przeprowadzanie kontroli bez wymaganych kwalifikacji może skutkować grzywną, karą ograniczenia wolności, a nawet pozbawieniem wolności do jednego roku. Również właściciel budynku, który przedstawi fałszywy protokół sporządzony przez osobę bez uprawnień, traktowany jest tak, jakby w ogóle nie wykonał przeglądu – i może zostać ukarany na tej samej podstawie.

Podsumowując: zawsze wybierajmy osoby posiadające aktualne i odpowiednie kwalifikacje i zawsze wykonujemy kopię uprawnień. To nie tylko wymóg prawny, ale także gwarancja, że przegląd zostanie przeprowadzony fachowo, a jego wynik będzie honorowany przez instytucje nadzoru i ubezpieczycieli.

Kto odpowiada za zlecenie i wykonanie przeglądu – właściciel czy elektryk?

Obowiązek terminowego przeprowadzania przeglądów instalacji elektrycznej spoczywa zawsze na właścicielu lub zarządcy nieruchomości. To właśnie ten podmiot – niezależnie od tego, czy jest to osoba fizyczna, wspólnota mieszkaniowa, spółdzielnia, firma czy instytucja – musi dopilnować terminów kontroli i zlecić je uprawnionemu specjaliście. Jeśli przegląd nie zostanie wykonany w terminie, to nie elektryk, lecz właściciel bądź zarządca ponosi za to odpowiedzialność, ponieważ obowiązek ten wynika wprost z przepisów prawa.

Dlatego właściciel powinien prowadzić rejestr lub terminarz przeglądów. W przypadku obiektów, które posiadają książkę obiektu budowlanego (czyli większości budynków, z wyjątkiem domów jednorodzinnych), informacje o przeglądach są tam wpisywane i stanowią podstawę do ich organizowania. Właściciele domów jednorodzinnych powinni natomiast prywatnie zanotować datę ostatniej kontroli i zadbać o kolejną – np. ustawiając przypomnienie z odpowiednim wyprzedzeniem przed upływem 5-letniego okresu. Zarządcy nieruchomości często korzystają z profesjonalnych systemów zarządzania i planują kontrole z dużym wyprzedzeniem.

Ściągnij i wydrukuj listę przeglądów okresowych

Z kolei odpowiedzialność za prawidłowe przeprowadzenie przeglądu i jego udokumentowanie spoczywa na elektryku. To on ma obowiązek wykonać wszystkie niezbędne czynności zgodnie z normami i przepisami, zachowując należytą staranność. Po zakończeniu kontroli specjalista powinien przekazać właścicielowi protokół, a także poinformować o ewentualnych nieprawidłowościach i koniecznych działaniach naprawczych. Elektryk odpowiada zawodowo za swoje działania – w przypadku nieprawidłowości, np. pominięcia pomiarów czy zatwierdzenia protokołu mimo poważnych usterek, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej, a nawet karnej, a także ryzykuje utratę uprawnień.

Jak zorganizować przegląd? Aby zlecić przegląd, właściciel lub zarządca powinien skontaktować się z elektrykiem posiadającym odpowiednie kwalifikacje lub skorzystać z usług wyspecjalizowanej firmy. Coraz częściej można też skorzystać z internetowych serwisów np. PrzegladDomu.pl, które umożliwiają szybkie znalezienie wykonawcy – wystarczy wypełnić formularz, a dostępni fachowcy sami przesyłają swoje oferty.

Niezależnie od sposobu znalezienia wykonawcy, należy zweryfikować jego uprawnienia i upewnić się, że posiada aktualne kwalifikacje oraz wykonać ich kopię. Warto również omówić szczegóły usługi: zakres pomiarów, szacowany czas wykonania, ewentualne przerwy w zasilaniu, koszt oraz dogodny termin.

To właściciel lub zarządca budynku odpowiada za zainicjowanie i zlecenie przeglądu, natomiast elektryk – za jego rzetelne przeprowadzenie i prawidłowe udokumentowanie. Obie strony mają jasno określone obowiązki i nie mogą ich na siebie przerzucać. Właściciel nie może obarczać winą elektryka, jeśli sam nie zlecił przeglądu, a elektryk nie może tłumaczyć braków w dokumentacji niedopatrzeniem klienta. Tylko współpraca i świadomość obowiązków po obu stronach gwarantują, że przegląd zostanie wykonany zgodnie z przepisami i rzeczywiście podniesie poziom bezpieczeństwa budynku.

Źródła

1. Prawo budowlane – Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. 2023 poz. 682). Art. 62 ust.1 pkt 2 wymaga kontroli instalacji elektrycznej co 5 lat, a art. 62 ust. 5 dopuszcza wykonywanie jej przez osoby z odpowiednimi kwalifikacjami energetycznymi.

2. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB) – Kontrole stanu technicznego obiektów. Informacje GUNB o obowiązkowych przeglądach okresowych budynków, w tym zakres kontroli 5-letniej instalacji elektrycznej i wymagane kwalifikacje kontroleró w gunb.gov.pl.