Obowiązki właściciela domu jednorodzinnego można podzielić na kilka kategorii, takie jak obowiązki związane z okresowymi kontrolami, konserwacją i użytkowaniem domu oraz urządzeń, obowiązkami prawnymi oraz obowiązkami związanymi z posesją.
Obowiązkowe przeglądy okresowe
Kontrole okresowe wynikają z przepisów Prawa Budowlanego i podobnie jak wymogi związane z budową i oddaniem nowego domu do użytkowania są obowiązkowe.
1. Przegląd instalacji gazowej (co 1 rok)
Kontrola instalacji gazowej wraz z urządzeniami końcowymi obejmuje określenie stanu technicznego instalacji gazowej, pomiar szczelności rurociągów i armatury.
Podstawa prawna: Art. 62. Prawo Budowlane, pkt 1.1.c
UWAGA! Brak przeglądu może stanowić odmowę wypłaty odszkodowania za powiązane szkody np. pożaru, wybuchu gazu, zatrucia gazem!
2. Przegląd instalacji elektrycznej (co 5 lat)
Kontrola instalacji elektrycznej obejmuje badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.
Podstawa prawna: Art. 62. Prawo Budowlane, pkt 1.2
UWAGA! Brak przeglądu może stanowić odmowę wypłaty odszkodowania za powiązane szkody np. pożaru, zwaracia instalacji, przepięcia, porażenia, uderzeniu pioruna!
3. Przegląd kominiarski (co 1 rok)
Kontrola przewodów kominowych obejmuje obejmuje zarówno te służące do odprowadzania dymu, spalin jak i przewody wentylacyjne. Kominiarz sprawdza również drożność i szczelność komina. Kontrola kominiarska kończy się obowiązkowym wpisem do ewidencji CEEB.
Podstawa prawna: Art. 62. Prawo Budowlane, pkt 1.1.c
UWAGA! Brak przeglądu może stanowić odmowę wypłaty odszkodowania za powiązane szkody np. pożaru, zatrucia, pęknięcia ścian!
4. Przegląd stanu technicznego tzw. budowlany (co 5 lat)
Kontrola polegająca na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia.
Podstawa prawna: Art. 62 Prawo Budowlane, pkt 1.2
UWAGA! Brak przeglądu może stanowić odmowę wypłaty odszkodowania za powiązane szkody np. szkód górniczych, pęknięć ścian, podłogi, szkód konstrukcyjnych w sporze z deweloperem!
5. Przegląd instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska (co 1 rok)
Przegląd oczyszczalni ścieków i szamba czyli wszelkich urządzeń sanitarnych służących oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także służące do czasowego gromadzenia odpadów stałych.
Podstawa prawna: Art. 62. Prawo Budowlane, pkt 1.1.b
Obowiązki konserwacyjne
6. Czyszczenie kominów (co 3 miesiące)
Oprócz przeglądu kominiarskiego musisz zadbać o usuwanie zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych w okresach ich użytkowania: co 3 miesiące dla paliw stałych oraz co 6 miesięcy dla paliw płynnych.
Czyszczenie można dokonywać na wiele sposobów, zarówno ręcznie poprzez przesuwanie szczotki wraz z obciążnikiem w dół przewodu kominowego lub poprzez frezowanie komina czyli usuwanie sadzy za pomocą specjalnej głowicy z łańcuchem o odpowiedniej długości i prędkości obrotowej. Po czyszczeniu przewodów kominowych należy wybrać sadzę z jego podstawy przez drzwiczki rewizyjne.
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719)
7. Kontrole systemów ogrzewania i klimatyzacji (co 5 lat)
Właściciel lub zarządca budynku w czasie użytkowania budynku, poddaje go okresowej kontroli w zakresie systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego systemu ogrzewania, z uwzględnieniem efektywności energetycznej źródeł ciepła oraz dostosowania ich mocy do potrzeb użytkowych co najmniej raz na 5 lat – dla kotłów o nominalnej mocy cieplnej od 20 kW do 100 kW.
System ogrzewania jest oceniany pod względem jego stanu technicznego, uwzględniając efektywność energetyczną źródeł ciepła oraz dostosowanie ich mocy do potrzeb użytkowników. System grzewczy, który wykorzystuje kocioł o mocy nominalnej mniejszej niż 20 kW (napędzany paliwem ciekłym, stałym lub gazowym), nie jest objęty obowiązkową kontrolą zatem kontrolą nie będą objęte domy jednorodzinne z mniejszymi kotłami.
Podstawa prawna: Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków
Obowiązki prawne
8. Deklaracja źródeł ciepła CEEB
CEEB zbiera informacje o źródłach ciepła i źródłach spalania paliw w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych. Każdy właściciel domu lub zarządca budynku ma obowiązek zgłosić do CEEB, z jakiego źródła ogrzewania korzysta.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 2127 ze zm.).
9. Świadectwo energetyczne
Inwestor będzie zobowiązany dołączyć świadectwo charakterystyki energetycznej do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie (obowiązek wszedł w życie z dniem 28 kwietnia 2023 r.). Z obowiązku tego wyłączone są domy do 70 m2 zabudowy do własnych celów mieszkaniowych.
Dla starczych budynków, świadectwo charakterystyki energetycznej nie jest wymagane kiedy wykorzystujemy istniejący budynek (lub lokal) "na własny użytek", tj. nie zamierzamy go sprzedawać lub wynajmować.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (Dz.U. z 2024 r. poz. 101), Ustawa z dnia 7 października 2022 r. w sprawie zmiany ustawy o charakterystyce energetycznej budynków i ustawy – Prawo budowlane (Dz.U. z 2022 r. poz. 2206)
10. Dokumentacja budynku
Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany przechowywać przez okres istnienia obiektu dokumenty, o których mowa w art. 60 Prawa Budowlanego, oraz opracowania projektowe i dokumenty techniczne robót budowlanych wykonywanych w obiekcie w toku jego użytkowania.
Prawo budowlane, Art. 63. Obowiązek przechowywania dokumentacji obiektu budowlanego przez okres jego istnienia
11. Podatki od nieruchomości
Podatek od nieruchomości to opłata lokalna należna za posiadanie gruntów i budynków. Osoba odpowiedzialna za pobieranie tego podatku to wójt, burmistrz lub prezydent miasta, zależnie od lokalizacji danego obiektu nieruchomościowego.
Podstawa prawna: Dz.U.2023.0.70 t.j. - Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
Obowiązki na posesji
12. Tabliczka z numerem posesji
Posiadanie tabliczki z nazwą ulicy i numerem domu stanowi istotne ułatwienie oraz wynika z naszego obowiązku zgodnie z prawem. W sytuacji zagrożenia umożliwia szybszy dostęp służb ratunkowych, ułatwia także odnalezienie naszej posesji przez listonosza czy kuriera.
Podstawa prawna: Prawo geodezyjne i kartograficzne, Dz.U.2023.1752 t.j. Art. 47b. Obowiązki w zakresie umieszczania tabliczek z numerem porządkowym nieruchomości
13. Zawarcie umowy o wywóz śmieci
Zgodnie z przepisami Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, właściciele nieruchomości są zobowiązani do udokumentowania sposobu, w jaki usuwają wytworzone na ich terenie odpady.
Taką dokumentacją może być umowa z gminnym odbiorcą odpadów lub z zewnętrznej firmy zajmującej się utylizacją odpadów wraz z dowodami opłat.
Podstawa prawna: art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 1297 ze zm.)
14. Odśnieżanie chodników
Zgodnie z przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, właściciel nieruchomości ma obowiązek uprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości (śniegu, lodu i sopli także z własnego dachu i innych elementów znajdujących się na posesji).
Nie trzeba usuwać śniegu z chodnika:
- Jeśli nie jest on bezpośrednio przy granicy nieruchomości
- Gdy gmina pobiera opłaty za parkowanie samochodu na miejscu przeznaczonym na ruch pieszy
- Kiedy pomiędzy granicą nieruchomości a chodnikiem znajduje się rów melioracyjny, trawnik, pas zieleni lub inna przeszkoda
Właściciel nieruchomości zobowiązany jest również do zapewnienia czystości wokół swojej posesji. Za brak porządku przed posesją grożą sankcje o charakterze administracyjnym i karnym.
Podstawa prawna: Prawo budowlane. Art. 61 pkt 2 ustawy z 7 lipca 1994 r., Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622 i późn. zm.)
